ABD Başkanı Trump, Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman’ı Beyaz Saray’da ağırladı.
İki ülke, F-35 satışından nükleer işbirliğine kadar pek çok alanda anlaşmaya vardı. Trump, Riyad’la Stratejik Savunma Anlaşması imzaladıklarını duyurdu. Böylece ABD, Suudi Arabistan’ı resmen “NATO üyesi olmayan önemli müttefik” ilan etti.
Beyaz Saray’da yapılan açıklamaya göre Trump, F-35 satışına onay verdi. Bu, ABD’nin İsrail dışında bir Ortadoğu ülkesine yapacağı ilk F-35 satışı olacak. Öte yandan Suudi Arabistan’ın yaklaşık 300 Amerikan tankı satın alacağı da aktarıldı.
Ayrıca “sivil nükleer enerji işbirliği” alanında anlaşma yapıldı. Bu Suudi Arabistan’a Amerikan nükleer teknolojisi kapılarının açılması anlamına gelse de bilgilendirmede, “bu teknolojinin nükleer silaha dönüşmemesi” için bir mesaj da verildi. “İşbirliği, nükleer silahların yayılmaması standartlarına göre yapılacak” notu düşüldü.
İki ülke, kritik mineraller ve yapay zeka konularında da işbirliğini ilerletecek. Suudi Veliaht Prensi, ABD’ye yatırımları 600 milyar dolardan, yaklaşık 1 trilyon dolar seviyesine yükselteceklerini açıkladı.
SAVAŞ UÇAKLARI WASHİNGTON SEMALARINDA UÇTU
Selman için Beyaz Saray’da resmi tören düzenlendi ve Trump Suudi lideri kapıda karşıladı. Karşılama töreni sırasında savaş uçakları, Washington semalarında uçtu.
Yaklaşık 7 yıllık bir aranın ardından Muhammed bin Selman’ı ilk kez Beyaz Saray’da ağırlayan Trump, Suudi Arabistan ile harika ilişkilere sahip olduklarını ve Muhammed bin Selman’ın “çok yakın dostu” olduğunu vurguladı. Trump, “Bugün Oval Ofis’te son derece saygın bir adam var, uzun zamandır arkadaşım, çok iyi bir dostum. Yaptığı işlerden dolayı çok gurur duyuyorum. İnsan hakları ve diğer her konuda yaptığı şeyler inanılmaz” şeklinde konuştu.
Trump ve Selman daha sonra görüşme için Oval Ofis’e geçti.
TRUMP: BU HARİKA BİR ŞEY
İki lider görüşmeden önce basın toplantısı düzenledi. ABD Başkanı Trump, “Suudi Arabistan, ABD’ye 600 milyar dolar yatırım yapacak. Bu sayı artabilir” dedi.
İmzaladıkları anlaşmayla, teknoloji, yapay zeka, malzeme, mıknatıslar ve benzeri birçok alanda birçok yatırım fırsatı oluşacağına dikkati çeken Veliaht Prens bin Selman, “(Suudi Arabistan’ın ABD’ye yapacağı yatırım) Bu rakamı 600 milyar dolardan neredeyse 1 trilyon dolara çıkaracağımızı duyuracağımızı düşünüyorum.” dedi. Trump bunun üzerine “Çok memnuniyet duyduk. Bu, harika bir şey” değerlendirmesini yaptı.
Selman, ABD ile iki ülkenin ekonomisine katkı sağlayacak birçok alanda birçok ABD ile ilişkilerinin gelecekteki birkaç on yıl içinde daha da derinleşeceğini düşündüğünü ifade etti.
ABD ile imzalanan anlaşmayla Suudi Arabistan için de birçok fırsatın doğacağını söyleyen Veliaht Prens bin Selman, yarı iletkenler alanında yaklaşık 50 milyar dolarlık harcama yapacaklarını, uzun vadede bu miktarın yüz milyarlarca dolara çıkabileceğine işaret etti.
F35 SATIŞI DA GÜNDEME GELDİ
ABD Başkanı, Suudi Arabistan’a F-35 savaş uçakları satmaya hazır olduklarını ve bu uçakların, İsrail’in sahip olduğu F-35’lerle aynı seviyede olmasını beklediklerini söyledi.
Hem İsrail’in hem de Suudi Arabistan’ın “ABD’nin büyük müttefikleri” olduğunu söyleyen Trump, Muhammed bin Selman’a dönerek, “Onların (İsrail’in), sizin daha düşük kalibreli uçaklar almanızı istediğini biliyorum. Ancak bunun sizi çok mutlu edeceğini sanmıyorum. Bana kalırsa, ikisi de en üst düzeyde donanıma sahip (F-35 uçakları) olmaları gereken bir seviyedeler” diye konuştu.
Trump, “İsrail, Suudi Arabistan’a F-35 satılmasını ‘normalleşme’ sürecine bağlamak istiyor, bu konuda ne düşünüyorsunuz?” sorusuna “İsrail, bu durumun farkında. İsrail bundan dolayı çok mutlu olacak” şeklinde karşılık verdi.
İBRAHİM ANLAŞMALARI: İKİ DEVLETLİ ÇÖZÜM VURGUSU
ABD Başkanı Trump, İsrail ile Arap ülkeleri arasında normalleşmeyi hedefleyen “Abraham Anlaşması”nı da Veliaht Prens ile yapacakları görüşmede de ele alacaklarını vurguladı ancak Riyad’ın anlaşmaya katılımına ilişkin net ifadeler kullanmaktan kaçındı.
Trump, “Taahhüt’ kelimesini kullanmak istemiyorum ancak İbrahim Anlaşmaları hakkında çok iyi bir görüşme yaptık. (Filistin konusunda) İki devletli çözüm gibi birçok konuyu konuştuk. Kısa bir süre içinde bu konuyu daha ayrıntılı olarak tartışacağız. Ancak Abraham Anlaşmaları’na karşı çok olumlu bir tavrınız olduğunu düşünüyorum” ifadelerini kullandı.
Veliaht Prens Selman ise, İbrahim Anlaşmalarına ilişkin, “Anlaşmanın bir parçası olmak istiyoruz, ancak iki devletli çözümün net bir yolunu güvence altına aldığımızdan da emin olmak istiyoruz.” diye konuştu.
GAZZE’NİN YENİDEN İNŞAASI
ABD Başkanı, bir soru üzerine, Riyad yönetiminin, Gazze’nin yeniden inşasına epey katkı yapacağına inandığını vurgulayarak, “Bu konuyu konuşuyoruz. Bu, onun (Muhammed bin Selman) için çok önemli bir konu” yorumunu yaptı.
Trump, Gazze’de Uluslararası İstikrar Gücü’nün ne şekilde ve ne zaman görev yapmaya başlayacağı ve bunun Filistinlilerin egemenliğini ihlal edip etmeyeceği yönündeki soruya ise “Filistinlilerle iyi anlaşıyoruz ve Filistin yönetimini tanıyoruz” şeklinde kısa bir cevap verdi.
Gazze konusunda Veliaht Prens bin Selman, “(İsraillilerin ve Filistinlilerin) Bölgede barış içinde bir arada yaşamalarını istiyoruz. Bu hedefe ulaşmak için elimizden geleni yapacağız” ifadesini kullandı.
Veliaht Prens, ABD ve İran arasındaki görüşmeler konusunda bir anlaşmaya varılması için yakından çalışma yürüttüklerini ve bu konuda ne olacağını bekleyip göreceklerini belirtti.
11 Eylül saldırılarına ilişkin ise Veliaht Prens bin Selman, “ABD Merkezi İstihbarat Teşkilatı (CIA) belgeleri ve diğer belgelere göre Usame bin Ladin, Suudi Arabistanlıları ve o olayı, ABD-Suudi Arabistan ilişkilerini yok etmek için kullandı. Buna inanan herkes Usame bin Ladin’e yardım ediyor demektir” değerlendirmesinde bulundu.
“SURİYE’DE SONUÇLAR ÇOK İYİ”
ABD Başkanı Trump, Türkiye ile Suudi Arabistan’ın, Suriye’ye uygulanan yaptırımların kaldırılmasında çok önemli rol oynadıklarına işaret ederek, iki ülkenin liderlerine vurgu yaptı.
Suriye’nin muazzam bir ilerleme kaydettiğini belirten Trump, “Veliaht Prens’in talebi üzerine yaptırımları kaldırdık, ayrıca Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan da beni özellikle aradı ve dedi ki, ‘Biliyorsunuz, yaptırımları kaldırmazsanız Suriye’nin şansı yok. Kaldırırsanız, çok iyi bir şansı olur’ dedi. İkisi ve diğer bazılarının da desteğiyle yaptırımları kaldırdım ve şu ana kadar sonuçlar oldukça iyi” ifadelerini kullandı.
“KAŞIKÇI CİNAYETİNDEN HABERİ YOKTU”
Donald Trump, Washington Post muhabirinin gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın 2018’de Suudi Arabistan’ın İstanbul Konsolosluğu’nda öldürülmesi hakkında gelen bir soruya, “Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Salman’ın bundan haberi yoktu” cevabını verdi.
Selman ise cinayete ilişkin, Cemal Kaşıkçı’nın öldürülmesinin “büyük bir hata” olduğunu söyledi. Prens Selman, bu durumun “acı verici olduğunu” belirterek, “Suudi Arabistan’da gerekli tüm soruşturma adımlarını attık, böyle bir şeyin bir daha yaşanmaması için sistemimizi iyileştirdik. Bu acı verici ve büyük bir hata, bir daha yaşanmaması için elimizden geleni yapıyoruz” ifadesini kullandı.
