Dünya genelinde 233 milyona yakın kişiye bulaşan koronavirüs (Kovid-19) 4.7 milyonun üzerinde insanın canına mal oldu. Virüs dünyanın bir numaralı ortak gündemi olmaya devam ederken, her gün yeni gelişmeler ile karşımıza çıkıyor.

Son dönemde ortaya çıkan varyantlar ile virüs yeniden tabiri caizse pek çok bölgede kabus yaşatıyor. Özellikle Delta varyantı nedeniyle pek çok ülkede vaka sayıları dramatik bir şekilde yükseliyor.

Ancak varyantlardan daha korkutucu bir koronavirüs çeşidi mevcut. Uzmanların 'Uzun Kovid' olarak adlandırdığı bu durum hastaların aylarca koronavirüsü atlatamamalarına neden oluyor.

OXFORD'DAN EZBER BOZAN ARAŞTIRMA 

Uzun Covid geçiren yani koronavirüse yakalandıktan sonra uzun süre sağlığına kavuşamayan hastalarla ilgili araştırmalar yürüten bilim insanları, bugüne kadarki en kapsamlı araştırmanın sonuçlarını açıkladı.

Oxford Üniversitesi'nde yapılan araştırma kapsamında 270 binden fazla koronaivürüs hastasının sonuçları mercek altına alındı. Koronavirüs hastalarının yüzde 57'sinin altı ay sonrasına kadar göğüs ağrısı ve yorgunluk da dahil olmak üzere 'uzun Covid' semptomlarına sahip olduğu belirlendi.

İngiliz Daily Mail gazetesinde yer alan habere göre, 100 bin grip hastasını da inceleyen ekip gripten iyileşen hastalarda da uzun süreli semptomlar belirledi. Bu oran yüzde 42,8 olarak açıklandı.

İYİ HABERİ DUYURDULAR 

Araştırmacılar, sonuçlarının, uzun süreli, semptom göstermenin koronavirüs hastalarına özel bir durum olmadığını ve diğer virüslerin bulaştığı insanların benzer bir duruma maruz kalabileceğini gözler önüne serdiğinin altını çizdi.

İŞTE 'UZUN KOVİD'İN NEDENİ

Başka bir deyişle uzun süre virüs semptomları göstermek korkulanın aksine koronavirüse özel bir durum değil. Peki Uzun Kovid nasıl ortaya çıkıyor? İşte bilim dünyasının yanıtı...

Uzmanlar 'uzun Kovid' ile Epstein-Barr virüsü arasında bir bağlantı keşfetti. İngiltere'de yapılan araştırmaya göre, 'uzun Kovid' ile yeniden aktif hale gelen EBV (küresel nüfusun yaklaşık yüzde 90'ını enfekte ettiği düşünülen bir virüs) arasında güçlü bir ilişki buldu.

Araştırmaya imza atan bilim insanları koronavirüsün aktif olmayan veya 'gizli' virüsleri yeniden etkinleştirebileceğine inanıyor. Bu da bazı insanların neden koronavirüsü 18 ay boyunca atlatamadığını sorusuna cevap veriyor.

Başka bir deyişle 'uzun Kovid'in nedeni vücutta yeniden aktive olan virüsler. Araştırmanın baş yazar Jeffrey Gold, 'Test ettiğimiz uzun süreli Covid hastalarının üçte ikisinin EBV reaktivasyonu için pozitif olduğunu bulduk. Dolaşımdaki EBV DNA'sını saptamak için bir PCR testi eklediğimizde, birkaç hastada daha EBV reaktivasyonu saptadık' dedi.

BU BELİRTİLERE DİKKAT

Sadece İngiltere'de bu durumdan muzdarip 1 milyona yakın kişi olduğu düşünülüyor. Peki 'uzun Kovid'in belirtileri neler? İşte en çok görülen semptpmlar...

University College London'da görev alan bilim insanları 200'den fazla semptom tespit etmeyi başardı. Söz konusu araştırmaya göre, hafıza kaybı, halüsinasyonlar, titreme ve yorgunluk dahil olmak üzere uzun süreli Kovidin 10 organ sistemini kapsayan 200'den fazla semptomu var.

Lancet's E Clinical Medicine'de yayınlanan araştırmaya göre, 'Uzun Kovid' ile ilgili cilt soyulması ve sindirim sorunlarından kas spazmlarına, işitme kaybı ve kulak çınlamasına kadar toplam 203 farklı semptom belirlendi.

56 ülkeden yaklaşık 4 bin kişinin mercek altına alınması ile gerçekleştirilen çalışma kapsamında yorgunluk ve beyin bulanıklığı ise en yaygın semptomlar olarak tanımladı.

HER 2 KİŞİDEN 1'i BUNDAN ŞİKAYETÇİ 

Araştırmaya katılanların neredeyse yarısı (%45) hastalıkları nedeniyle çalışma programlarını azaltmak zorunda kaldıklarını, yaklaşık beşte biri ise (%22) hiç çalışamadığını bildirdi.

University College London'da nörobilimci olan ve aynı zamanda çalışmanın kıdemli yazarı olan Dr. Athena Akrami, uzun süreli Kovid için solunum ve kardiyovasküler sorunlardan daha geniş bir semptom yelpazesini değerlendirmek için 'tıbbi kılavuzları genişletmeye yönelik açık bir ihtiyacı' bulunduğunun altını çizdi.

Mayıs ayında Birleşik Krallık hükümeti hastalara özel bakım sağlayacak 89 uzun Covid kliniği oluşturulacağını vadetmişti. Kurallara göre bu kliniklerin doktor gözetiminde olması ve hastalarda Covid-19 tedavileri için hastaneye yatmış olma şartı aramaması gerekiyordu.

Ne var ki BBC'nin Panorama araştırma programı açılan bazı kliniklerde doktor bulunmadığını ve dördünün de sadece Covid nedeniyle hastaneye yatmış hastaları aldığını tespit etti.

Açılan kliniklerin 10 tanesine yatabilmek için hastaların 100 günden fazla beklediği, hatta 6 aydan uzun süre tam 191 gün kliniğe yatmayı bekleyen olduğu da belirlendi.

'UZUN COVİD OLDUM, SONRA YİNE COVİD OLDUM' 

Geçtiğimiz günlerde BBC'nin İskoçya muhabiri Lucy Adams yaşadıklarını kamuoyu ile paylaşmıştı. 44 yaşında sağlıklı ve sportif bir insan olan Lucy Adams pandeminin ilk aylarında 2020 Mart'ında Covid'e yakalandığını, 11 ay belirtilerin bir türlü son bulmadığını belirtmişti.

Nefes darlığı, baş ağrısı, kas ağrıları, görüş bozukluğu aylarca devam eden ve en küçük bir çabadan sonra yatağa düşen Adams, en kötüsünün de kimsenin uzun Covid ile ilgili bir bilgisinin olmaması olduğunun altını çizmişti.

Ona hastalığında en çok yardımcı olan şey ise, bu rahatsızlığı çeken tek kişinin kendisi olmadığını keşfetmesi olmuş. 11 ay sonra uzatmalı Covid'i atlatmayı beklerken Lucy Adams yeniden Covid'e yakalanıyor. Adams, uzatmalı Covid'in kalıcı olmadığını sonunda iyileşebilen bir hastalık olduğunu da vurguluyor.