ABD Başkanı Donald Trump’ın geçen hafta açıkladığı 20 maddelik Filistin-İsrail barış planının ilk aşamasını hem İsrail hem de Hamas kabul etti.
Trump, gelişmeyi sosyal medya paylaşımında “Bütün rehine-tutsaklar çok yakında serbest bırakılacak, İsrail askerleri ise ilk adım olarak mutabık kalınan hatta geri çekilecek” sözleriyle duyurdu.
İSRAİL ORDUSU GERİ ÇEKİLİYOR
İsrail hükümeti de planın ilk aşamasını onayladığını duyurdu. Kabine onayının ardından ateşkes yürürlüğe girdi.
İsrail basını, ateşkesin onayından sonra kısmi çekilmenin başladığını duyurdu.
İLK AŞAMADA NELER OLACAK?
İngiliz yayın kuruluşu BBC’nin haberine göre İsrail ordusu, Gazze Şeridi’nin yaklaşık yüzde 53’lük bölümünü kontrol altında tutacağı bir hatta çekilecek.
Beyaz Saray’ın geçen hafta paylaştığı haritaya göre bu, üç aşamalı çekilme planının ilk adımını oluşturuyor.
Geri çekilmenin ardından 72 saatlik bir süreç başlayacak ve Hamas’ın elindeki 20 canlı rehine bu sürede serbest bırakılacak. 28 rehinenin cenazelerinin iadesi ise ilerleyen dönemde gerçekleştirilecek.
İsrail’in ayrıca 250 ömür boyu hapis cezası almış Filistinli mahkumu ve Gazze’den tutuklu bin 700 kişiyi serbest bırakacağı bildirildi. Hamas’ın sunduğu listede çok sayıda önde gelen isim yer alıyor.
Trump’ın planına göre, her bir İsrailli rehine cenazesi karşılığında 15 Gazze’linin cenazesi teslim edilecek.
İNSANİ YARDIM VE GÖZETİM MEKANİZMASI
Gazze’ye gıda ve tıbbi yardım taşıyan yüzlerce TIR’ın her gün bölgeye girişine izin verilecek. Trump’ın planında bu sayı günde 600 TIR olarak belirtilirken, Filistin kaynakları başlangıçta 400 TIR’la başlanacağını, zamanla sayının artırılacağını söylüyor.
Ateşkesi denetlemek amacıyla ABD gözetiminde yaklaşık 200 kişilik çok uluslu bir güç oluşturulacak. Bu kuvvette Mısır, Katar, Türkiye ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin yer alması bekleniyor.
ABD askerlerinin Gazze’de konuşlanmayacağı da açıklandı.
İLK AŞAMANIN ARDINDAN GAZZE’Yİ NE BEKLİYOR?
İlk aşamanın tamamlanmasının ardından planın sonraki adımlarına ilişkin müzakereler başlayacak. Ancak bu aşamalar, ciddi anlaşmazlık potansiyeli taşıyor.
Trump’ın planı, Gazze’nin “askeri, terör ve saldırı altyapısından arındırılmasını” ve Hamas’ın silahsızlanmasını öngörüyor.
Hamas ise daha önce yalnızca bağımsız bir Filistin devleti kurulması durumunda silahsızlanmayı kabul edeceğini belirtmişti.
Plan ayrıca, geçici bir “teknokrat geçiş komisyonu”nun Gazze’yi yönetmesini ve ardından idarenin Filistin Yönetimi’ne devredilmesini öngörüyor. Hamas’ın bu süreçte herhangi bir rol üstlenmesine izin verilmeyecek.
Hamas üyelerine ise “barışçıl yaşam” taahhüdü vermeleri halinde af ya da güvenli geçiş hakkı tanınacak.
Gazze’nin yeniden inşası için “Trump Ekonomik Kalkınma Planı” kapsamında bir uzmanlar kurulu oluşturulacak.
İSRAİL ORDUSU TAMAMEN ÇEKİLECEK Mİ?
İsrail’in sonraki çekilme aşamalarıyla ilgili net bir zaman çizelgesi bulunmuyor. Beyaz Saray planına göre İsrail, ilerleyen aşamalarda kontrol oranını yüzde 40’a, ardından yüzde 15’e düşürecek.
Ancak nihai aşama için belirli bir tarih verilmedi. Bu da Hamas’ın güvence talebini artırıyor.
Planın “savaşın derhal sona ermesi” ve “kalıcı barışın tesis edilmesi” hedefi büyük umut yaratırken, her iki tarafın da şartları uygulamadaki kararlılığı anlaşmanın kaderini belirleyecek.
