Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin (ICC) Mart ayı içerisinde hakkında tutuklama kararı çıkardığı Rusya lideri Vladimir Putin, söz konusu kararın duyurulmasından birkaç gün sonra sürpriz bir ziyarette bulundu. Rusya'nın işgal altında tuttuğu Ukrayna'nın Mariupol şehrini geceyarısı gezen Putin'in yurt dışı seyahatleri tehlikede. Uluslararası bir mahkeme, BM Güvenlik Konseyi'nin beş daimi üyesinden birinin liderine karşı ilk kez tutuklama emri çıkarmış durumda.
Rusya'nın Kafkasya'daki müttefiki Ermenistan, Lahey'de bulunan Uluslararası Ceza Mahkemesi'ne (ICC) üye olmaya hazırlanıyor. Erivan yönetimi Roma Statüsü’nü kabul etmek için süreç başlatırken, Ermenistan yüksek mahkemesi Roma Statüsü'ne onay verdi. Şimdi sırada, parlamentonun anlaşmayı kabul etmesi var.
Ancak, Erivan bir kez daha Moskova'nın hışmına uğradı. Azerbaycan'ın Dağlık Karabağ zaferinden bu yana Rusya ve Ermenistan arasındaki ilişkiler zorlu bir dönemden geçiyor.
II. Dağlık Karabağ Savaşı'nın ardından Rus barış gücü askerleri bölgeye yerleşirken, özellikle geçtiğimiz yıl Aralık ayından bu yana Moskova-Erivan hattında gerilim yüksek. Dağlık Karabağ'da Laçın Koridoru'ndan Hankendi'ye erişimin kesildiğini savunan Ermenistan ile bölgede barış gücü askerleri bulunan Rusya arasında süregelen bir kriz var.
Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, 2022'nin son günlerinde Rus barış gücü askerlerinin yerine Birleşmiş Milletler (BM) güçlerinin Dağlık Karabağ'a konuşlandırılmasını istedi. Rus birliklerini 'sessiz seyirci' olarak niteleyen ve sorumluluklarını yerine getirmediğini savunan Paşinyan, Moskova tarafından adeta azarlandı. Rusya Dışişleri Bakanlığı, Erivan'dan yükselen sert eleştirilerin kabul edilemez olduğunu kaydetti.
Ancak Moskova'nın tepkisi Paşinyan'ı durdurmadı, Ermenistan Başbakanı dozu giderek artırdı. 2023'ün ilk günlerinde sürpriz bir çıkışa imza attı. Paşinyan, ülkesinin yıl boyunca Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü (CSTO) tatbikatlarına ev sahipliği yapmayacağını duyurdu.
Mart ayına gelindiğinde ise, Paşinyan ile Rus lider Vladimir Putin arasında bir telefon görüşmesi gerçekleşti. Putin'e "Dağlık Karabağ'da muhtemel bir gerilimden söz ettim ve Rus barış gücü askerlerinin sorumluluğundaki bölgede sorunlar var dedim" diyen Nikol Paşinyan, ayrıca CSTO'nun Ermenistan'dan ayrılacağı bilgisini de verdi. "CSTO istese de istemese de Ermenistan'dan ayrılıyor" ifadesini kullanan Paşinyan, söz konusu adımın Erivan'da bir endişeye yol açtığını belirtti.
UKRAYNA ETKİSİ
Erivan-Moskova hattında Dağlık Karabağ'ın yanı sıra Rusya'nın Ukrayna'yı işgale girişmesi de bir başka sorunlu başlık haline geldi. Rusya, Pazartesi akşamı yaptığı açıklamada Ermenistan'a fazlasıyla sert bir uyarıda bulundu. Moskova, Erivan'dan Putin hakkında tutuklama kararı çıkaran Uluslararası Ceza Mahkemesi'ne (ICC) üye olmamasını istedi.
Rusya Dışişleri Bakanlığı’ndan bir kaynak, Ermenistan’ın mahkemenin taraflarından biri olmasının 'kabul edilemeyeceğini' söyledi. Rus resmi haber ajansı RIA'nın bildirdiğine göre, söz konusu adımın ikili ilişkiler açısından 'çok ciddi sonuçları' olacak.
'ASABİ RUSYA!'
Moskova'nın çıkışı hem dünyada hem de Ermenistan'da yankı buldu. Zhanamak gazetesinin bugünkü manşeti, 'Ermenistan'ın hedeflerine Rusya'dan asabi tepki' oldu. news.am internet sitesi, TASS haber ajansına dayandırdığı haberinde Rusya'nın Ermenistan'ın hamlesini kabul edilemez bulduğunu okurlarına aktardı.
Bir başka internet sitesi aysor.am, 'Moskova, Erivan'ın Roma Statüsü'ne katılma planının kesinlikle kabul edilemez olduğunu düşünüyor' başlığını tercih etti.
Arka News Agency, 'Rusya, Ermenistan'ı ICC'nin Roma Statüsü'nü onaylamaması konusunda uyardı' başlığını seçti.
Amerikan Fox News, 'Rusya, Putin'in tutuklama emrinin ardından Ermenistan'ı ICC'nin yanında yer almaması konusunda uyardı: 'Ciddi sonuçları olur' başlığını kullandı.
Ukrayna Pravda, 'Rusya, Ermenistan'ın Putin'i tutuklamak isteyen Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin yargı yetkisini tanıma niyetinden rahatsız' dedi.
LİSTEDE TÜRKİYE DE VAR
70 yaşındaki Rusya lideri Putin’in bu yıl seyahat etmesi beklenen ülkeler arasında Güney Afrika ve Türkiye var. Türkiye, Roma Statüsü’nün bir tarafı değil.
RUSYA'DAN YARDIM İSTEMİŞTİ
Ermenistan, 2020 sonbaharında Azerbaycan karşısında hezimete uğrayıp işgal altında tuttuğu toprakların çoğunu kaybetti. Güney Kafkasya'da büyük bir kırılmayı beraberinde getiren Azerbaycan'ın zaferinde Türkiye'nin dünyaca ünlü silahlı insansız hava araçları Bayraktar TB2'ler başroldeydi.
Ateşkes anlaşmasıyla birlikte Dağlık Karabağ'a 2 bin kadar Rus barış gücü askeri konuşlandırıldı. Ancak bugüne kadar Kasım 2021 ve Eylül 2022'de ciddi ateşkes ihlalleri yaşandı, çatışmalarda onlarca asker hayatını kaybetti.
Eylül 2022'deki muharebe savaşın ardından gerçekleşen en şiddetli çatışmalar olarak kayıtlara geçti, Ermenistan 100'ü aşkın askerinin öldüğünü açıkladı. Nikol Paşinyan, Azerbaycan birliklerini Ermenistan'a ait 10 kilometrekarelik alanı ele geçirdiğini savunup uzun zamandır Erivan'ı destekleyen Rusya'dan askeri yardım istedi.
